سازمان تجارت جهانی WTO یک نهاد بین دولتی است که هدف آن تسهیل تجارت آزاد بین بیش از صد کشور است.
اعضای WTO در حال حاضر 164 ایالت_ از جمله ایالات متحده، چین، اتحادیه اروپا، ژاپن و مکزیک عضو هستند که نود و شش درصد از WTO کل تجارت جهانی را تشکیل می دهند. سازمان تجارت جهانی دارای چندین نهاد مختلف در مقر خود در ژنو است که این کشورهای عضو در آنجا با هم ملاقات کرده و تصمیم گیری می کنند.
در رأس امور، مدیر کل سازمان تجارت جهانی، فعالیت های روزانه را هدایت می کند. مدیر کل سازمان تجارت جهانی Ngozi OKonjo lweala است، او اولین زن و اولین افریقایی بود که اداره و نظارت بر فعالیت های شورای عمومی، دبیرخانه ، نهاد نظارت و نهاد حل اختلاف را بر عهده داشت.
هدف سازمان تجارت جهانی WTO چیست؟
هدف اصلی سازمان تجارت جهانی WTO تسهیل تجارت بین المللی سالم است. مقررات سازمان تجارت جهانی WTO ، ایجاد محیط تجارت آزاد با موانع کمتر در تجارت مانند تعرفه ها، محدودیت ها، سهمیه بندی و جنگ های تجاری است.
اهداف اصلی سازمان تجارت‌جهانی WTO ، همان اهداف موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) است: ارتقای سطح زندگی، تامین اشتغال کامل در کشورهای عضو و توسعه تولید و تجارت و بهره وری بهینه از منابع جهانی، دستیابی به توسعه پایدار باتوجه به بهره برداری بهینه از منابع جهانی، حفظ محیط زیست طوری که با سطح مختلف توسعه اقتصادی جوامع سازگاری داشته باشد و افزایش سهم کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته از رشد تجارت بین المللی، جزو هدفهای اصلی سازمان تجارت جهانی است.
ریشه سازمان تجارت جهانی WTO در قرن بیستم
قبل از پیدایش سازمان تجارت جهانی WTO ، بسیاری از کشورهای جهان بخشی از یک شرایط تجارت بین المللی به نام موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و یا گات بودند.
در سال 1947 پس از جنگ جهانی دوم GATT آغاز به کار کرد به طوری که محل چندین دور مذاکرات تجاری بود، به ویژه محل موانع ضد تعرفه، اما سرانجام به موانع غیر تعرفه ای مانند توافقات ضد دامپینگ و تدارکات دولتی گسترش یافت. اعضای گات که در اصطلاح عامیانه به آنها دور اروگوئه گفته می شد در سال 1995 با تشکیل سازمان جدیدی به نام سازمان تجارت جهانی WTO به فعالیت خود پایان دادند.
تولد رسمی WTO در یک جلسه در مراکش رخ داد و بر همین اساس گاهی اوقات به نام توافقنامه مراکش نیز نامیده می شود. در زمان امضای این توافقنامه 123 عضو حضور داشتند.
دوره هایی از توافقنامه های چند جانبه با عنوان کنفرانس های وزیران هر دو سال یکبار اتفاق می افتد . در سال 2001 جلساتی مبنی بر آزادسازی تجارت جهانی تشکیل گردید که در این میان برخی از اعضای آن بر رفع موانع تجاری و آزاد سازی اصرار داشتند، در حالی که برخی از منتقدان استدلال داشتند که آزادسازی تجارت لزوما معادل افزایش توسعه اقتصادی نیست.
وظایف سازمان تجارت جهانی WTO
تسهیل توافقنامه تجارت آزاد:
وظیفه اصلی سازمان تجارت جهانی تسهیل تجارت است. واحد تجاری بر توافقنامه های بین شرکای تجاری نظارت می کند و اطمینان می دهد که همه کشورها براساس قوانین تعیین شده سیستم تجاری، یعنی عدم تبعیض، تعهدات الزام آور و قابل اجرا، شفافیت و ارزش های ایمنی، تجارت می کنند. این سازمان بر شصت توافقنامه تأسیس شده نظارت می کند. این موافقت نامه ها شامل موافقت نامه کشاورزی(که حمایت داخلی، دسترسی به بازار و یارانه های صادراتی را کنترل می کند)، موافقت نامه فناوری اطلاعات و موافقت نامه جنبه های مربوط به تجارت حقوق مالکیت معنوی است.
سیاست های تجاری کشورها را مرور می کند:
WTO سیاست های کشورهای عضو را که ” مکانیسم بازنگری سیاست تجارت” نامیده می شود، از جمله بررسی هر گونه محدودیت تحریف کننده تجارت مانند ضمانت ها، موانع فنی یا مجوز واردات را زیر نظر دارد. کشورهای در حال توسعه را در تجارت بین المللی آموزش می دهد: این سازمان منابع در اختیار کشورهای در حال توسعه و کم توسعه یافته که مایل به عضویت هستند، قرار می دهد و به آنها در تجارت سالم بین المللی کمک می کند.
به عنوان مرکز تحقیقات اقتصادی عمل می کند:
WTO مرکز تحقیق و مطالعه اقتصادی برای اقتصاددانان و سایر محققان است. این سازمان همچنین گزارشی سالانه از وضعیت تجارت بین المللی منتشر می کند.
همکاری با سایر نهادهای اقتصادی:
سازمان تجارت جهانی با بسیاری از نهادهای اقتصادی یا جهانی دیگر از جمله صندوق بین المللی پول (صندوق بین المللی پول)، بانک جهانی و سازمان ملل متحد (سازمان ملل متحد) همکاری نزدیک دارد.
زمینه ای برای مذاکرات و حل اختلافات فراهم می کند:
از طریق WTO کشورهای عضو می توانند به مذاکرات تجاری چند جانبه وارد شوند. “درک قوانین و رویه های حاکم بر حل اختلاف” که از طریق آن هر طرف می تواند مسائل تجاری خود را مطرح کرده و در حالت ایده آل به توافق برسد.
